Ogrody japońskie od wieków niezmiennie fascynują miłośników sztuki ogrodowej. Ponadczasowe piękno, spokój i swoisty formalizm daleki jednak od znanych w Europie geometrycznych układów są ciągle żywe. Istnieje wiele ogrodów w stylu japońskim poza Japonią ,często są jednak powierzchowną kopią lub wręcz karykaturą.
Osiągnięcia japońskich mistrzów ogrodnictwa można z dużym powodzeniem odnieść do zakładania ogrodów każdego typu. Ich istotą nie są bowiem malownicze latarenki, bambusowe elementy czy formowane drzewa.
W ogrodzie japońskim zasadnicze znaczenie ma treść i ukryte przesłanie każdego elementu w ogrodzie.
Ginkaku-ji Morze Srebrnego Piasku z symboliczną miniaturą góry Fuji fot. Ludovic Lubeigt (CC BY 2.0)
Drugim ważnym elementem jest naśladowanie krajobrazu. Oczywiście japońscy mistrzowie sztuki ogrodowej naśladowali japońskie krajobrazy, więc samo zakładanie ogrodu w stylu japońskim w innej przestrzeni jest pewnym paradoksem.
fot. My Discovery (CC BY 2.0)
Aby dobrze zrozumieć zasady którymi kierują się japońscy mistrzowie sztuki ogrodowej najlepiej sięgnąć do źródeł:
Pierwsza japońska księga poświęcona zakładaniu ogrodów powstała w XI w. ! W Sakuteiki (Zapiskach o tworzeniu ogrodów) znajdziemy wskazówki które zachowały aktualność po 10 wiekach .
Jedna z nich brzmi:
Gdy chce się założyć ogród, należy poznać właściwe zasady [tej sztuki]
[Ogród należy tworzyć:}
- kierując się ukształtowaniem terenu oraz kształtem stawów w miejscu gdzie ma być założony. Trzeba wczuć się w atmosferę [tego miejsca], dobrze zrozumieć naturalny krajobraz, a także wyobrazić sobie jak te miejsca mogły wyglądać w przeszłości
- wzorując się na zachowanych dawnych, wybitnych przykładach oraz mając na względzie upodobania gospodarza i własne wyczucie stylu
- wyobrażając sobie słynne miejsca naszego kraju, przyswajając piękne widoki i w dużej mierze je naśladując, a jednak subtelnie przekształcając.
W języku japońskim wyrażenie ‚zakładanie ogrodu’ jest równoznaczne ‚układaniu kamieni’. Stanowią one szkielet ogrodu, przy czym ważna jest nie tylko ich kompozycja ale również wygląd każdego kamienia z osobna. Układanie kamieni obwarowane jest wieloma zasadami, w dawniejszych czasach ich złamanie stanowiło przekroczenie tabu.
Wg. Sakuteiki:
Położenie poziomo kamieni, które w naturze stały pionowo i ustawienie pionowo kamieni które pierwotnie leżały.
Gdy tak się zrobi, wówczas z pewnością kamień ten zamieni się w złego ducha i sprowadzi klątwę.
Biorąc to pod uwagę nie dziwi skrupulatność przy układaniu kamieni.
Chociaż flora Japonii jest bogata w ogrodach japońskich znajdziemy ograniczony zestaw gatunków roślin. Ogród japoński to nie kolekcja roślin lecz bardziej pejzaż stworzony ręką artysty.
Mostek tybu zig-zag fot. TANAKA Juuyoh (CC BY 2.0)
Ogród przy świątyni Zen fot. Timothy Takmoto (CC BY 2.0)
Latarnia w ogrodzie Kenroku-en fot. Andrea-Schaffer (CC BY 2.0)
Ogród często był traktowany jak obraz- przeznaczony do oglądania z wnętrza , kadrowany przez ramy domu.
Widok kadrowany fot. mrhayata (CC BY 2.0)
fot. Kana Natsuno (CC BY 2.0)
fot. Kimon Berlin (CC BY 2.0)
fot. Scarper-Montgomery (CC BY 2.0)
Bardzo ciekawy blog. Trafiłem tu po linku z innej strony. Będę zaglądała często. W wolnej chwili możesz też zajrzeć do mnie 🙂
(link w nicku)